زایمان سزارین

زایمان سزارین یک روش جراحی است که برای زایمان نوزاد در زمانی‌که زایمان طبیعی نمی‌تواند به‌طور ایمن انجام شود، استفاده می‌شود. سزارین را می‌توانیم از قبل برنامه‌ریزی کنیم یا در مواقع اضطراری انجام دهیم. البته این روش درمان، خطر بیشتری نسبت به زایمان طبیعی دارد و دوره نقاهت آن هم، کمی طولانی‌تر است.

در روش سزارین نوزاد، زایمان نوزاد از طریق جراحی انجام می‌شود. این فرایند شامل یک برش در شکم مادر و دیگری در رحم است. طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، این یک روش رایج است که برای زایمان تقریباً یک سوم نوزادان در ایالات متحده استفاده می‌شود.

به‌طور کلی از زایمان سزارین قبل از هفته 39 بارداری اجتناب می‌شود تا نوزاد، زمان مناسبی برای رشد در رحم داشته باشد. اما گاهی اوقات، برخی مشکلات برای مادر ایجاد می‌شود و باید قبل از هفته 39 بارداری، مادر اقدام به انجام زایمان به صورت سزارین نماید.

دلایل انجام زایمان سزارین

سزارین معمولاً زمانی انجام می‌شود که عوارض ناشی از بارداری، زایمان طبیعی واژینال سنتی را دشوار کند یا مادر و فرزند را در معرض خطر قرار دهد. گاهی اوقات، سزارین شدن در اوایل بارداری برنامه‌ریزی می‌شود؛ اما اغلب زمانی انجام می‌شود که عوارضی در حین زایمان ایجاد گردد. با این حال باید به برخی از دلایل انجام زایمان سزارین اشاره کنیم، که منجر می‌شوند تا افراد اقدام به انجام این کار نمایند. دلایلی همچون:

• نوزاد رشد زیادی دارد
• سر نوزاد برای مجرای زایمان، خیلی بزرگ است
• فرزند ابتدا پاهایش را بیرون می‌آورد (زایمان بریچ)
• عوارض اولیه بارداری
• مشکلات سلامتی مادر، مانند فشار خون بالا یا بیماری قلبی ناپایدار
• مادر تبخال تناسلی فعال دارد که می‌تواند به نوزاد منتقل شود
• تجربه داشتن زایمان سزارین قبلی
• مشکلات جفت، مانند جدا شدن جفت یا جفت سرراهی
• مشکلات بند ناف
• کاهش اکسیژن‌رسانی به نوزاد
• زایمان متوقف‌شده
• نوزاد ابتدا از شانه بیرون می‌آید

خطرات زایمان به صورت سزارین

در حال حاضر، زایمان سزارین به یک نوع زایمان رایج در سراسر جهان تبدیل شده است؛ اما با این وجود، هنوز یک جراحی مهم و حساس به حساب می‌آید که خطراتی را برای مادر و فرزند به همراه دارد. زایمان واژینال، همچنان به‌عنوان روش ارجح زایمان با کمترین خطرات احتمالی، مطرح است. افرادی که اقدام به انجام این نوع زایمان می‌نمایندف ممکن است با برخی از خطرات مواجه شوند. خطرات زایمان سزارین را باید چنین بیان کنیم:

• خونریزی
• لخته‌شدن خون
• مشکلات تنفسی برای نوزاد، به‌خصوص اگر قبل از هفته 39 بارداری انجام شود.
• افزایش احتمال بروز خطرات برای بارداری‌های آینده
• بروز عفونت
• آسیب به نوزاد در حین جراحی
• زمان بهبودی بیشتر در مقایسه با زایمان طبیعی
• آسیب جراحی به سایر اندام‌ها
• چسبندگی، فتق و سایر عوارض جراحی شکم

شما و پزشک‌تان در مورد گزینه‌های زایمان خود، قبل از موعد مقرر صحبت خواهید کرد. خانم دکتر آزیتا ناصری متخصص و جراح زنان و زایمان با نهایت دقت شرایط بیمار خود را پیش از انجام زایمان مورد بررسی قرار می‌دهد. ایشان همچنین در خصوص این که آیا شرایط برای انجام زایمان طبیعی مناسب‌تر است یا سزارین، اطلاعات لازم را در اختیار بیماران خود قرار خواهد داد.

آمادگی برای انجام زایمان سزارین

اگر شما و پزشک‌تان به این نتیجه رسیدید که زایمان به صورت سزارین بهترین گزینه برای شما است، پزشک دستورالعمل‌های کاملی در مورد اینکه چه کاری می‌توانید انجام دهید تا خطرات زایمان خود را کاهش دهید و یک زایمان موفقیت‌آمیز داشته باشید، به شما خواهد داد.

زایمان سزارین مانند هر فرایند دیگری در خصوص باردار شدن و زایمان کردن، شامل معاینات زیادی قبل از تولد است. از جمله انجام آزمایش خون و سایر معاینات برای تعیین سلامت شما پیش از انجام زایمان. در صورت نیاز به انتقال خون در حین جراحی، پزشک شما حتماً گروه خونی شما را ثبت خواهد کرد. انتقال خون به‌ندرت در طول زایمان سزارین مورد نیاز است؛ اما پزشک شما باید برای جلوگیری از هرگونه عارضه احتمالی، آماده باشد

حتی اگر قصد زایمان سزارین ندارید، همیشه باید برای اتفاقات غیرمنتظره آماده باشید. در قرار ملاقات‌های قبل از تولد با پزشک خود، عوامل خطرزای خود را برای انجام سزارین و آنچه که می‌توانید برای کاهش آن‌ها انجام دهید، با او در میان بگذارید. مطمئن شوید که به تمام سؤال‌های شما پاسخ داده شده است و متوجه شده‌اید که اگر قبل از موعد مقرر نیاز به انجام سزارین اضطراری داشته باشید، چه اتفاقی می‌افتد.

از آنجایی‌که در سزارین نسبت به زایمان طبیعی، زمان بیشتری طول می‌کشد تا بهبودی حاصل شود، کمک گرفتن از افراد دیگر در محیط منزل مفید خواهد بود. شما نه تنها بعد از جراحی نیاز به مراقبت و نقاهت دارید؛ بلکه نوزاد شما نیز نیاز به توجه و مراقبت خواهد داشت.

نحوه انجام زایمان با جراحی سزارین

قبل از جراحی سزارین، شکم شما تمیز می‌شود و برای دریافت مایعات، لوله داخل وریدی در دست خود آماده خواهید داشت. این به پزشکان اجازه می‌دهد تا مایعات و هر نوع دارویی را که ممکن است نیاز داشته باشید را به بدن شما برساند. همچنین برای شما، یک کاتتر اداری برای خالی نگه داشتن مثانه در حین جراحی قرار می‌دهند.

سه نوع بیهوشی برای انجام جراحی زایمان سزارین وجود دارد:

بلوک نخاعی: بیهوشی که مستقیماً به کیسه‌ای که طناب نخاعی شما را احاطه کرده است، تزریق می‌شود و در نتیجه، قسمت پایین بدن شما را بی‌حس می‌کند.

اپیدورال: یک بیهوشی رایج برای زایمان واژینال و زایمان سزارین که در قسمت پایین کمر و خارج از کیسه نخاع تزریق می‌شود.

بیهوشی عمومی: بیهوشی که شما را به خوابی بدون درد می‌برد و معمولاً در مواقع اضطراری کاربرد دارد.

هنگامی‌که به‌درستی تحت درمان دارویی و بی‌حسی قرار گرفتید، پزشک برشی را درست بالای خط موی شرمگاهی ایجاد می‌کند. این معمولاً در سراسر لگن، به‌صورت افقی است. در شرایط اضطراری، برش ممکن است عمودی باشد.

زمانی‌که برش در شکم شما ایجاد شد و رحم در معرض دید قرار گرفت، پزشک برشی را در رحم ایجاد می‌کند. این ناحیه در طول عمل پوشانده می‌شود؛ بنابراین، شما نمی‌توانید این فرآیند را ببینید. نوزاد شما بعد از برش دوم از رحم شما خارج می‌شود.

پزشک ابتدا با پاک کردن بینی و دهان او از مایعات و بستن و بریدن بند ناف به نوزاد شما رسیدگی می‌کند. سپس نوزاد شما به کارکنان بیمارستان سپرده می‌شود و آن‌ها مطمئن می‌شوند که نوزاد شما به‌طور طبیعی نفس می‌کشد و نوزاد شما را برای قرار دادن در آغوش شما آماده می‌کنند. سپس رحم شما را با بخیه‌های جذب‌شونده ترمیم می‌کند و برش شکم شما را با بخیه می‌بندد.

اقدامات بعد از زایمان سزارین

پس از انجام زایمان به صورت سزارین، شما و نوزادتان حدود یک روز در بیمارستان خواهید ماند. بلافاصله بعد از اتمام جراحی، همچنان، لوله داخل وریدی در دست شما باقی خواهید ماند. این مسئله اجازه می‌دهد در عین اینکه بیهوشی و یا بی‌حسی از بین خارج می‌شود، سطوح تنظیم شده‌ای از داروهای مسکن، به جریان خون شما وارد شود.

پزشک شما را تشویق می‌کند که بلند شوید و راه بروید. این می‌تواند به جلوگیری از لخته‌شدن خون و یبوست کمک کند. یک پرستار یا پزشک می‌تواند به شما آموزش دهد که نوزاد خود را در چه موقعیتی برای شیردهی قرار دهید تا در ناحیه برش عمل سزارین، درد اضافی ایجاد نشود. پزشک توصیه‌هایی را برای مراقبت در منزل بعد از جراحی سزارین به شما می‌دهد؛ اما به‌طور کلی، باید این موارد را رعایت کنید:

1. راحت باشید و استراحت کنید؛ مخصوصاً در چند هفته اول بعد از زایمان.
2. در موقعیت صحیح بدنی، برای حمایت از شکم خود، قرار بگیرید.
3. برای جایگزینی مایعات از دست رفته در طول زایمان سزارین، مقدار زیادی مایعات بنوشید.
4. برای مدت چهار تا شش هفته، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
5. در صورت نیاز، از داروهای ضددرد و مسکن استفاده کنید.
6. اگر علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه کردید، مانند نوسانات شدید خلق‌وخو یا خستگی شدید، به دنبال کمک باشید.

در صورت مشاهده علائم زیر، بهتر است حتما با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد سینه همراه با تب
• ترشحات بدبوی واژن یا خونریزی همراه با لخته‌های بزرگ
• درد به هنگام ادرار کردن
• علائم عفونت، مثل تب بیش از 100 درجه فارنهایت، قرمزی، تورم، یا ترشح از ناحیه برش

جمع بندی

زایمان سزارین، اغلب برای سلامتی شما و فرزندتان ضروری است. اگر می‌دانید که باید اقدام به سزارین کنید، متخصص زنان و زایمان می‌تواند شما را در مورد این روش زایمان، راهنمایی کند و از قبل، در مورد روند بهبودی با شما صحبت کند. در مواردی که سزارین غیرمنتظره باشد، ممکن است در نهایت از اینکه برنامه زایمان شما مطابق با انتظارات شما پیش نرفته است، ناراحت شوید.

این را بدانید که اکثر پزشکان زایمان طبیعی را ترجیح می‌دهند و تصمیم به انجام جراحی سزارین، برای سلامتی شما یا فرزندتان تنها در شرایط خاصی گرفته خواهد شد. بهترین کاری که می‌توانید بعد از زایمان سزارین انجام دهید، این است که استراحت کنید و به دیگران اجازه دهید به بهبودی شما کمک کنند. شما می‌توانید دیگر اطلاعات را در خصوص نحوه انجام سزارین، از دکتر آزیتا ناصری بپرسید.

ایشان نه تنها در مورد زایمان به صورت سزارین و طبیعی اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می‌دهند، بلکه افرادی که به دنبال درمان نازایی، درمان تنبلی تخمدان، درمان افتادگی رحم و … هستند نیز، می‌توانند به ایشان مراجعه کنند.

سؤال‌های متداول

1. مزایای انجام زایمان به صورت سزارین چیست؟

مزایای زایمان سزارین، به شرایط بارداری شما بستگی دارد. در بیشتر موارد، بزرگترین مزیت این نوع زایمان، این است که هم برای شما و هم برای جنین‌تان ایمن‌تر است. هنگامی‌که زایمان طبیعی خطرناک است یا می‌تواند به نوزاد شما آسیب برساند، بیشتر پزشکان برای به‌حداقل رساندن خطرات، به انجام سزارین روی می‌آورند.

2. زایمان سزارین دردناک‌تر است یا زایمان طبیعی؟

سطح دردی که در هنگام زایمان تجربه می‌کنید، منحصربه‌فرد است. به‌عنوان مثال، اگر زایمان طبیعی بدون دارو را انتخاب کنید، نسبت به کسی که قبل از زایمان واژینال، اپیدورال انجام داده است، می‌توانید انتظار درد بیشتری داشته باشید. در طول سزارین شدن، درد زیادی احساس نخواهید کرد. با این حال، نقاهت بعد از زایمان سزارین ممکن است دردناک‌تر و طولانی‌تر از بهبودی پس از زایمان طبیعی باشد. پاسخ درست یا غلطی برای اینکه چه چیزی دردناک‌تر است وجود ندارد زیرا هر تولدی متفاوت است.

3. آیا می‌توانیم بعد از سزارین، از طریق واژینال بچه‌دار شویم؟

اکثر افرادی که سزارین شده‌اند، می‌توانند در بارداری‌های بعدی خود به زایمان طبیعی فکر کنند. اگر برخی معیارهای خاص را داشته باشید، شانس زایمان طبیعی بعد از زایمان سزارین، به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. مثلا پزشک شما از یک برش عرضی به میزان کم، استفاده کرده است. لگن شما آنقدر کوچک نیست که نتواند نوزادی با اندازه متوسط را در خود جای دهد. یا اولین بار است سزارین می‌شوید، آن هم به این دلیل این که جنین شما بریچ بوده است.

4. جراحی سزارین چقدر طول می‌کشد؟

زایمان سزارین معمولی، از ابتدا تا انتها، حدود 45 دقیقه طول می‌کشد. بعد از اینکه پزشک شما نوزاد شما را به دنیا آورد، رحم شما را بخیه می‌زند و برش شکم شما را می‌بندد. انواع مختلفی از شرایط اضطراری در طول زایمان ممکن است رخ دهد. در برخی موارد، زایمان، خیلی سریع اتفاق می‌افتد و نوزاد شما در کمتر از 15 دقیقه به دنیا می‌آید. این یک زایمان سزارین اورژانسی است.

5. آیا زایمان سزارین بی‌خطر است؟

زایمان واژینال معمولاً ترجیح داده می‌شود؛ اما در برخی موارد، سزارین شدن، تنها گزینه مطمئن است. به‌عنوان مثال، وقتی که نوزاد شما بریچ است یا جفت سرراهی دارید (جفت بخشی از دهانه رحم را می‌پوشاند) زایمان به صورت سزارین، گزینه ایمن‌تری است. سزارین دارای خطرات و مزایایی است که باید با پزشک خود در این خصوص صحبت کنید.